Faust

Jan Svankmajer'in '94 tarihli filmi Faust, olağanüstü güzellikte haliyle.. Öyle böyle diil..

Hikayesi şöyle: Faust, metro istasyonundan çıktığında yolda broşür dağıtan iki adamdan biri, birisi ona (da..) bi kroki veriyor: Bi tiyatro salonuna çıkan krokiyi Faust, yere atıyor.. Evine giderken tuhaf bikaç olayla karşılaşıyor, anne ve kızı merdivenlerden iniyor, Faust kapısını açtığında evden bi siyah bi tavuk çıkıyor-

ki, daha bu imgeyle Svankmajer, açgözlülüğe vurgu yapıyor..

Evinde bişiiler atıştırırken hava kararıyor birden, yıldırım düşüyor, eşyalar hareket ediyor.. Faust, krokideki yere gitmeye karar veriyor.. O noktada, koşarak çıkan bi adam görüyoruz..

Çeşitli olaylar/büyüler birbirini izliyor ve Faust, Mephisto'yla anlaşıyor..

En sonundaysa Mephisto'ya direnen Faust, arabanın altında kalarak can veriyor-

film circle kurguya sahip olduğu için, "yeni.." Faust'umuz kim oluyor dersiniz?? Jan Svankmajer'in bi sonraki filmi Spiklenci Slasti'de başrollerden biri, birisini üstlenecek Petr Meissel-

ki, her gördüğümde "ehehe.." diye gevriyorum ister istemez..

neysse,, yabancılaşma dedik: Kukla ve kil animasyonlarının yanı sıra, oyuncu performansı ve kukla-oyuncu birleşimli performanslardan da bolca yararlanan Svankmajer, adeta gövde gösterisi yaparken, klostrofobik bi atmosferle ördüğü filminde bolca Brecht-vari yabancılaşma efektleri kullanıyor: Kuklaları oynatan eli, Mephisto'nun kükürt buharıyla ortaya çıkışı/yok oluşu, Mephisto'nun geldiğini haber veren bi el tarafından sallanan "metal levha..", kullanılan dekorlar ve bunları yıkıp yeniden inşa etmesiyle sürekli "yapay.." bişii izlediğimizi hatırlatıyor.. Ve fakat, bu tercih, filmi kesinlikle sıkıcı ya da itici yapmıyor, aksine büyülüyor.. Hatta benim gibi pek fazla Faust sevmeyen bünyeleri bile kendine bağlayabiliyor..

Tabii bi de, meselenin Okült ayağı var: İnsanın Şeytan'la anlaşma yapması yeni bişii diil.. Ghost-Rider gibi acayip popüler örnekleri bi yana, ödülünü "bu dünyada.." alma fikrinin eski çağlarda yaşayan insanları da kendine bağlaması normal.. Ve fakat, Faust, Lucifer'ı da "en az.." Tanrı kadar güçlü gören anti-teist öğretiye biraz da sekte vuruyor: Zira, kitapta bu iki güç Faust için iddiaya girerken, filmde Faust kendisi (açgözlülüğü sebebiyle..) Mephisto'yu çağırıyor.. Ayrıca kitapta Faust, kendi isteğiyle ölürken, filmde anlaşmadan vazgeçmek istiyor: Hatta bunun için Tanrı'ya dua bile edecekken, Mephisto devreye giriyor.. Bu noktada, Svankmajer, yine bi müdahalede bulunuyor, Faust'un Helen'le yaşadığı ilişkiyi Succubus olarak kodluyor..

Süfer bi iş..