Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan

'06 yapımı mockumentary Borat (uzun adını bi daha yazmaya niyetli diilim: hiç..), iki farklı açıdan değerlendirilebileceği gibi, saf bi komedi filmi olarak değerlendirilebilir.. Önce bu iki bakış açısına, sonrasında da -kaçınılmaz olarak, mizah olayına az bişii değinmek istiyorum..

Kazakistan'da bi köyde yaşayan gazeteci Borat, ülkesinin desteğiyle New York'a gidiyor: Amacıysa orada bi belgesel hazırlamak: Azamat ve tavuğuyla yola çıkan Borat'ın başından türlü çeşit iş geçiyor haliyle: Bi noktadan sonra tek amacı Pamela Anderson'la evlenmeye dönüşen Borat, bu hayaline de ulaşamıyor ve fakat öncekinden daha (da..) mutlu bi şekilde ülkesine dönüyor.. Ve film bitiyor..

Filmin her kesime hitap etmeyecek mizahının, tabii ki tartışmaları filan da beraberinde getirmesi son derece olağan.. Filmin Lübnan dışındaki tüm Arap ülkelerinde, Malezya'da ve Ukrayna'da yasaklanması filan.. Kazakistan'sa her ne kadar durumdan rahatsız olmuşsa da, filmi yasaklamayarak hoşgörülü olabilmeyi de başarmış misal-

aynı durum Türkiye'de olsaydı filmi yasaklamazla kalmaz, neler yapılırdı hayal bile edemiyorum..

neysse,, filmi anti-Semitik, ya da "Kazakları kötü gösteriyor.." diye eleştirmek mümkün: Dahası, ensesti, engellileri, seksizmi, ırkçılığı doğrudan olumluyor gibisinden şeyler söylemek de.. Filmin mizahının politically correct anlayışı hedef alıp onun üzerinde yükselmesi buna sebep oluyor haliyle.. Meseleyi "Sacha zaten yahudi, nasıl anti-Semitik olabilir.." düzlemine/banalliğine taşıyacak diilim.. Açıkçası filmi oryantalist bulmak -bana göre, neredeyse mümkün bile diil.. Doğu'yu/halkını kötü tanıtmak, hatta onları o şekilde yaftalamak filmin gayesi diil: Borat köyün tecavüzcüsünü, Kazakistan'ın en iyi 4. fahişesi olan kardeşini, zeka özürlü kardeşini (ve aralarındaki ensest ikişkiyi..), karısını 12 yaşında "satın aldıktan.." sonra ondaki değişimi vs..yi anlatırken öylesine sakin ki, bu durumlar onun için gayet "olağan.." diye düşündürüyor.. Ve fakat, bunları "gerçek.." kabul etsek bile, tam bu sahnelerden sonra gelen Amerikalı tepkileri işi daha da farklı bi noktaya çekiyor: Özellikle nasıl espri yapması gerektiği konusunda ders alırken, Borat'ın her espri denemesinde "hayır, Amerikalılar buna gülmez.." deyip, kendi komik buldukları "..not.." esprisini önermesi durumu, dahası politically correct yüzünden diğer şeylere izin vermeyişi filan.. Fecii yarıyor..

Filmin temel derdi Kazakları, çingeneleri, Yahudileri, feministleri, Amerikalıları, Müslümanları, Hıristiyanları, bunları ya da şunları aşağılamak diil.. Ki zaten aşağılandığını düşünenler filmi izlemeyi bırakıyorlardır tahminimce.. Ayrıca film politically correcti al-aşağı eder gibi yapıp, sonra idealizmin batağına saplanan diğer örneklerden de oldukça farklı-

aklıma -nedense, South Park geldi ilk olarak, eheh..

Bi kere Borat, gerçekten fütursuz bi proje: Önüne katıp sürüklemediği bişii yok neredeyse: Ve fakat, bu, süfer bi kelebek etkisi meydana getiriyor: Irkçı olması, gittiği yerdeki ırkçılığın (da..) su yüzüne çıkmasını sağlıyor misal, ya da seksist olması bulunduğu ortamdaki seksizmi de (özellikle karavan sahnesinde bu tavan yapıyor..) dışarı çıkarıyor, vs.. Ve bu yönüyle film, hedef tahtasına Kazak ya da diğer unsurları diil, genel olarak politically correct anlayışı oturtup, ona saldırıyor: Anarşist olmayan Borat (karakteri.), ortaya anarşist bi yapının çıkmasını sağlıyor ve süfer de yapıyor..

Filmin yer yer ucuzlaştığı anlar da yok diil tabii: Özellikle oteldeki Azamat-Borat kavgası, fecii uzatılmış tuvalet ve antikacıdaki slapstick anlar bayıyor zaman zaman.. Ve fakat genel olarak oldukça başarılı bi iş Borat: Hatta skeçvari ilerlemesinin doğuracağı handikabı azaltmak için yol filmi şeklinde "ilerlemesi.." de işlevsel bi trük misal.. Seviyorum kısaca..